Gewoon doen wat je gezegd wordt jongen. Ik ben nog uit die tijd...heb de hippies in de jaren 60 gemist. Ben vervolgens gaan werken bij de overheid. Eitje. In wetten en regels staat wat je hebt te doen. En anders zegt je leidinggevende het wel. Gelijke monniken, gelijke kappen. En pas op voor precedentwerking.
Was het maar zo simpel, zoals Max Weber ooit de bureaucratie heeft bedacht. Hij wilde een betrouwbare overheid die gelijke gevallen gelijk behandelt. Dus geen willekeur, vriendjespolitiek en machtsmisbruik. Niks mis mee, alleen....... De wereld is niet meer hetzelfde als in de tijd van Weber. Vraagstukken zijn complex, nieuws gaat razend snel. Echt is niet meer van nep te onderscheiden. De snelheid van digitalisering is logaritmisch en bijna geen enkele situatie is gelijk. Hoe ga ik/gaan wij daar als overheidsdienaar in vredesnaam mee om? Door dat te doen wat onze naam zegt: door te dienen! Ik bedoel niet de overheid dienen. Wat dat betreft zet het Nederlandse woord je op het verkeerde been. In het Engelse klinkt het beter: ‘civil servant’. Het woord dienen is niet erg populair en zeker niet in Nederland, omdat het lijkt op een soort onderwerping. Slaafs doen wat er gevraagd wordt. Daar zijn wij Nederlanders niet van. Maar dat is het niet. Dienen is wat tegenwoordig ook wel werken vanuit de bedoeling wordt genoemd. Sinds Wouter Hart er twee boeken over schreef, is dit thema mateloos populair bij gemeenten. En wie dienen we dan? Niet de regels of zoals een collega ooit tegen mij zei: de wethouder. Ik ben er om inwoners van Apeldoorn te dienen. Soms heel direct in rechtstreeks contact en vaker indirect door een collega te helpen die stoeit met een vraag van een inwoner. Dus dienen we elkaar. En ja, daar hoort ook de wethouder bij, alleen is hij (in Apeldoorn hebben we helaas geen vrouwelijke) niet de enige.
Oké, we zijn er dus om te werken vanuit de bedoeling en dat is iets anders dan kritiekloos regels volgen (of erger nog je erachter verstoppen) of precies doen wat er wordt gezegd. Maar wat volg je dan wel? Het antwoord is verbluffend simpel: je volgt je hart, want dat klopt altijd. Als jij zonder te blozen of te stotteren, uitlegt waarom je hebt gedaan wat je deed, dan zit je goed. Daarvoor moet je soms ongehoorzaam zijn. Doe dat alleen wel op een intelligente manier. Dat doe je al door het met anderen te delen als een soort lakmoesproef.
Daarom mijn oproep aan iedere overheidsdienaar: doe wat je gezegd wordt door je HART en wees daarbij intelligent ongehoorzaam. Succes ermee!